Blues werd in de begintijd voornamelijk gespeeld op akoestische instrumenten, zoals de gitaar. Ook de saxofoon, piano en mondharmonica horen we vaak terug in blues nummers.
De blues is over het algemeen rustige muziek, waardoor je niet in hoog tempo snaren en akkoorden hoeft te zoeken. Blues wordt vaak in een vierkwartsmaat gespeeld, met een bpm (beats per minute) van tussen de 40 en 100. Daardoor is de blues ook prima te doen voor beginnende gitaristen.
De blues toonladder bestaat uit minder noten dan de normale toonladder. Hierdoor hoef je minder akkoorden te leren voor je een leuk bluesliedje kunt spelen.
Blues is een interessante muziekstijl, maar is onder het grote publiek minder bekend dan pop en rock. Dat is natuurlijk zonde. De hoogste tijd om hier verandering in te brengen. In deze blog ga ik je laten zien waar de blues vandaan komt en hoe je blues op je akoestische gitaar kunt spelen.
Het ontstaan van de blues
De blues is een kenmerkende muziekstijl uit Amerika. Deze stijl ontstond aan het eind van de 19e eeuw. De oorsprong van blues ligt in het oude slavernij-verleden, waar de slaven op het land liederen zongen tijdens het werken. Deze liederen gingen over het extreme lijden van de slaven en hielp hen door de zware werkdag op de plantage heen.
De blues stijl is geïnspireerd op cajun, gospel en Afrikaanse muziek. De naam komt voort uit het melancholische gevoel dat de muziek oproept.
In de jaren dertig veranderde de blues en kreeg een uptempo stijl, waardoor het een meer stedelijke muziekstijl werd. In plaats van voornamelijk akoestische instrumenten, kwamen er steeds meer elektrisch versterkte instrumenten bij, zoals de elektrische gitaar. Ook de teksten werden harder en rauwer. Deze uptempo stijl blues was de basis voor nieuwe stijlen, zoals rhythm & blues (R&B) en later Rock ’n Roll.
Een tijd lang kreeg de blues minder aandacht, totdat bekende artiesten zoals Eric Clapton, Led Zeppelin en de Rolling Stones de blues opnieuw onder de aandacht brachten.
Veel instrumentale gitaarsolo’s in pop en rocknummers zijn gebaseerd op bluestoonladders.
Blues akkoorden spelen op je gitaar
In een normale toonladder vind je 7 akkoorden. Bij een blues toonladder maar 3, namelijk het eerste, vierde en vijfde akkoord uit de normale toonladder. Als beginner is het spelen van blues op je gitaar daarom een goede oefening voor het leren van de hele toonladder.
Speel je blues in C, dan gebruik je vaak de akkoorden C7, F7 en G7. De eerste twee zijn geen laddereigen akkoorden van de toonladder C. In de blues kan dit allemaal. Er is volop ruimte om te improviseren en je liedjes worden er juist mooier van. Je kunt daarom ook naar hartenlust liedjes transponeren, hiermee zet je een liedje in een andere toonsoort. Wil je meer weten over transponeren? Lees dan deze blog: Muziek transponeren: Hoe speel je liedjes in een andere toonsoort op je gitaar?
In blues mag je spelen met je muziek. Zo worden tussenakkoorden veel gebruikt. Speel bijvoorbeeld iets voor de eerste tel van het akkoord waar je naartoe wilt een halve toon hoger en glijdt af naar het akkoord dat je wilt gaan spelen. Je kunt deze techniek bijvoorbeeld gebruiken om van de 5e naar de 4e trap te gaan.
In de bluesmuziek worden ook veel septiemakkoorden gebruikt. Dit zijn akkoorden met een 7 erachter. Hierbij wordt een vierde noot toegevoegd. Door een septiemakkoord te gebruiken kan je bijvoorbeeld een logische overgang spelen van een G7 naar een C-akkoord.
Samen blues spelen
Blues is een geweldige muziekstijl om samen te spelen. Het is overzichtelijke, zeker als je goede afspraken maakt met de andere bandleden of je gitaarmaten. Zo kan iedereen zich bijvoorbeeld 8 maten laten horen. Door deze afspraken weet je precies wanneer iemand stopt, doorgaat, verlengt of wiens beurt het is. Probeer het maar eens uit!
Opbouw van bluesschema
Er zijn verschillende bluesschema’s in omloop. Een veel gebruikt schema is de ‘twelve bar blues’. Dit schema bevat 12 maten. In het schema worden de trappen aangegeven met Romeinse cijfers: 1e trap, 4e trap en 5e trap.
Het plaatje hieronder is een leuke oefening. Je leest 12 getallen. Elk getal duurt 4 seconden. Dus 1 met daaronder E houdt in: 4 tellen het E-blues akkoord spelen.
Blues in een andere toonsoort spelen
Een 12 maten bluesschema in A spelen bestaat (dus) uit de volgende akkoorden: A - D - E.
Een simpele manier om blues in een andere toonsoort te spelen is door gebruik te maken van de lage E-snaar en de A-snaar.
Let op: het vakje (fret) van de lage E-snaar is de standaard toon waarin je de blues speelt.
Vakje 1 van de lage E-snaar is de F-toon (dus blues in F).
Vakje 3 van de lage E-snaar is de G-toon (dus blues in G).
Terug naar de blues in A.
Het 5e vakje van de lage E-snaar is de A-toon
Het 5e vakje van de A-snaar is de D-toon
Het 7e vakje van de A-snaar is de E-toon
Gebruik deze vakjes als “vast” gegeven.
Stel nu dat je 2 posities lager (meer naar de hals) opschuift… dan krijg je:
Het 3e vakje van de lage E-snaar is de G-toon
Het 3e vakje van de A-snaar is de C-toon
Het 5e vakje van de A-snaar is de D-toon
Het bluesschema in G spelen bestaat dus uit G - C - D.
Stel dat het startvakje 7 op de lage E-snaar is dan krijg je:
Het bluesschema vanuit de B-toon, dus B - E - Fis etc.
Nu weet je hoe je blues vanuit elke toonsoort kunt spelen, met behulp van het opbouwschema hierboven.
TIP 1: Schrijf je eigen humoristische tekst in een bluesschema. Stel je bent in een gezelschap en je ziet een vriend een biertje pakken, dan kan je tekst worden:
Akkoord 1: Theo die pakt een biertje,
Akkoord 2: Hij pakt niet voor mij wat een kliertje. blabla… ;-p
TIP 2: In je eentje zou je met een looper of looping station een 12 maten schema kunnen spelen en deze als begeleiding voor je eigen geïmproviseerde solo kunnen gebruiken. Dat is:
A. Goed voor je eigen timing.
B. En je bent niet afhankelijk van een medegitarist.
Blues oefeningen op je gitaar
Blues is een heerlijke muziekstijl om te oefenen op je gitaar. Zodra je iets meer gevorderd bent en de drie basis akkoorden onder de knie hebt, kun je de pentatonische ladder erbij pakken. Hierbij worden ook het derde en zevende akkoord toegevoegd. Zodra je deze ook kent, kun je eigenlijk alle bluesnummers wel spelen. Ook die van je favoriete artiesten.
Improviseren mag naar hartenlust. Ga bijvoorbeeld eens tokkelen op je gitaar, varieer met verschillende ritmes en oefen de toonladders. Hoe meer je oefent, hoe makkelijker het gaat. Blues is bij uitstek de muziekstijl om te improviseren. Ga los in een zelfbedachte solo en durf te experimenteren.
In veel jamsessies worden bluesnummers gespeeld. Doordat blues vaak cyclische muziek is, en in rondjes van twaalf maten wordt gespeeld, is het ideaal om iedere zanger(es) en instrumentale solisten de kans te geven een rondje te soleren. Dit is dé manier om je muzikale vaardigheden naar een hoger level te krijgen.
Blues voor de kampvuurgitarist
Blues is een muziekstijl met enorm veel diepte en aan de andere kant ook overlap met allerlei andere muziekstijlen. Er zijn eenvoudige bluesschema’s en meer ingewikkelde gitaarakkoorden en schema’s waarmee je deze stijl eigen maakt.
Zodra je een muziektheoretische ondergrond hebt, is blues een stijl waar je vrij gemakkelijk instapt. Bedenk wel, blues gaat verder dan alleen techniek. Het is een muziekstijl die inspeelt op emotie, je moet de muziek voelen.
Zie jij jezelf al zitten bij een kampvuur, samen met je gitaarmaat of een groep vrienden samen gitaar spelen en een heerlijke blues jamsessie doen?
Ben je nog een beginner? Start dan vandaag nog met de gratis 7 daagse gitaarcursus, nu met gratis gitaarakkoordenboek.
