Muziek transponeren: Hoe speel je liedjes in een andere toonsoort op je gitaar?

Muziek transponeren betekent niets anders dan het liedje in een andere toonsoort op je gitaar spelen. Dit kan handig zijn als je een zanger of zangers wilt begeleiden die de originele toonsoort niet haalt. Dit geldt ook als je zelf mee wilt zingen met je gitaarspel. Het zingt veel fijner als je lekker binnen je stembereik kunt blijven.  

Natuurlijk kun je ook zelf leuk improviseren door een van je favoriete liedje eens in een ander toonsoort te spelen. Een bekend liedje klinkt opeens heel anders.

Wil je een liedje in een andere toonsoort spelen, dan zul je de muziek moeten transponeren. Je gaat hierbij elke noot van het originele liedje met hetzelfde aantal hele of halve noten verhogen of verlagen.

In deze blog ontdek je wat transponeren nu eigenlijk is, hoe het werkt en hoe je het zelf kunt toepassen in je muziek.

Wat is muziek transponeren nu precies?

Transponeren komt uit het Latijns en betekent overzetten. Als je gaat transponeren zet je muziek over van de ene naar de andere toonsoort. Alle noten in het muziekstuk zet je evenveel omhoog of omlaag. Transponeren wordt veel gedaan bij vocale muziekstukken. Als de stem van de zanger of zangeres niet past bij het muziekstuk, dan wordt het stuk in een andere toonsoort gezet.

Ook instrumentale muziek kan getransponeerd worden. Dit kun je doen omdat je een zanger wilt begeleiden, of omdat je een muziekstuk wilt spelen dat eigenlijk voor een ander instrument gecomponeerd is. Door dit muziekstuk een octaaf hoger of lager te transponeren kun je het toch op jouw favoriete instrument spelen.   

Een liedje transponeren, hoe doe je dat?

Een liedje transponeren is nog niet zo makkelijk. Je hebt er wel een zekere muzikale kennis voor nodig. Je kunt uit je hoofd elke noot gaan verhogen of verlagen, maar er zijn ook handige hulpmiddeltjes om dit te doen. Voor het gemakkelijk overzetten van noten en akkoorden gebruik je een ‘Transposing Wheel’. Deze kun je kant-en-klaar kopen, of je maakt er zelf eentje. Tegenwoordig zijn er zelfs online tools te vinden die dit automatisch voor je berekenen.

Met deze tools kun je allerlei muziekstukken transponeren en geschikt maken voor gitaar, piano, keyboard, ukelele en vele andere instrumenten.

Zo maak je er eentje zelf:

[hier komt nog een video]

Wil je een muziekstuk eenvoudig een toontje hoger of lager zetten met behulp van een ‘Transposing Wheel’? Kijk dan eerst in welke toonsoort het muziekstuk origineel geschreven is. Zorg dat het wiel zo ingesteld staat dat alle tonen overeenkomen, dus C bij C, A bij A, E bij E etc. Van daaruit kun je de toon met een hele of halve noot verhogen of verlagen.

Nu ga je de schijf draaien. Wil je een hele toon verhogen of verlagen, dan draai je twee halve tonen verder. Je verschuift het wiel dus twee ‘taartpunten’. De binnenste C staat nu bijvoorbeeld bij de buitenste D. Van hieruit kun je ook de andere tonen aflezen. Zo wordt de F een G, en de G een A enzovoorts.

>>Geen zin om zelf te maken? Koop je Specter Transposing Wheel hier

Het zijn de kosten niet en is super leerzaam!

Voorbeelden van akkoorden reeks te transponeren:

Standaard: Em - C - G - D

1 hele toon hoger: Fism - D - A - E

1 hele toon lager: Dm - Bes - F - C

Let op: hele toon is 2 vakjes doordraaien.

Voorbeelden van 3 liedjes getransporteerd via de capo.

(de toon is hetzelfde, maar vanuit een andere greep).

1. With or Without You - U2

- Standaard: D - A - Bm - G

- Capo 2:   C - G - Am - F

2. Let it Be - The Beatles

- Standaard: C - G - Am - F //  C - G - F - C

- Capo 5:      G   - D - Em - C // G - D - C - G

3. Hey Soul Sister - Train

- Standaard:  F - C - Dm - Bes

- Capo 4:       C - G - Am - F

“Tip: transponeer eens je favoriet liedje (welke je vaak speelt) 1 toon hoger of lager.”

Muziek in andere toonsoort spelen op je gitaar

Bij transponeren zet je een muziekstuk in een andere toonsoort. Je speelt de muziek daardoor hoger of lager dan de componist het bedoeld had. In principe kun je zelfs een muziekstuk transponeren door je gitaar hoger of lager te stemmen.

Wanneer je op je gitaar speelt met een capo transponeer je ook. Zet je de capo in vakje twee, dan klinkt een G-greep als een A akkoord. Met elk vakje dat je de capo hoger plaatst, transponeer je een halve toon.

Door een liedje te transponeren kan je ook de gitaarakkoorden reeks makkelijker maken.

Bijvoorbeeld een liedje met één (of meerdere) barre akkoord erin, omzetten in open akkoorden, al past dit niet altijd.

Zelf muziek transponeren voor je gitaar?

Voor je zelf aan de slag kunt gaan met transponeren zul je een bepaalde hoeveelheid muzikale kennis moeten hebben. Je zult moeten kunnen bepalen in welke toonsoort het stuk geschreven is voor je het naar een andere toonsoort kunt zetten.

De toonsoort is een verzameling tonen waarmee het muziekstuk gemaakt is. Dit is de basis in dit liedje. Pas als je deze weet te ontdekken kun je hem omzetten naar een andere toonsoort voor je gitaar. Heb je bladmuziek, dan is het niet moeilijk te ontdekken, al moet je ook dan iets van toonladders afweten.

Een liedje wordt niet altijd mooier als je gaat transponeren. De essentie van een compositie kan verloren gaan door de toonsoort te veranderen. Ga dus lekker experimenteren, maar blijf je muzikale gehoor uitdagen om de mooiste liedjes te spelen.

Heb jij ervaring met het transponeren van liedjes? Laat je reactie hieronder achter.

Wil je meer weten over het gebruik van een capo? Lees dan: Welke capo voor gitaar heb je nodig?

Natuurlijk kun je ook je gitaarkennis upgraden met een van mijn leuke gitaar cursussen.