Gitaar afstellen - hoe moet het?
07 februari 2016 
4 min. leestijd

Gitaar afstellen - hoe moet het?

Gitaar afstellen … je zult er vast wel eens van hebben gehoord. Kan je dit zelf? Op welke gitaren is dit van toepassing en hoe herken je of jouw gitaar afgesteld moet worden? Ik vroeg het aan expert Leon Hillebrand van Haef gitaaratelier.

Hoe herken je dat je gitaar afgesteld moet worden?

Als je gitaar snaren aanlopen (ook wel kletteren genoemd), de klank slaat dood of ze rammelen betekend het dat je gitaar moet worden afgesteld. Ook als je snaren voor je gevoel te hoog staan en daardoor de gitaar niet comfortabel speelt is de kans groot dat je gitaar moet worden afgesteld.

Als de hals hol is (en dus niet recht loopt) liggen de snaren in het midden hoger dan aan het begin en einde van de hals. Bij een bolle hals zullen de snaren in het midden dichter op de hals liggen. Vaak is de verkeerde halsafstelling een oorzaak van het kletteren van de snaren.

BIJ ONDERSTAANDE GITAAR STAAN DE SNAREN TE HOOG VAN DE HALS EN MOET WORDEN AFGESTELD WORDEN

Een gitaar waarbij de snaren niet goed zijn afgesteld.

Voordelen:

  • Geen gerammel / dode snaren, dus een zuivere klank
  • Minder pijn in de vingers en veel meer speelgenot
  • Een gitaar die minder snel ontstemt

Speelstijl:
Wanneer je slaggitaar speelt, speel je het vaakst op de eerste posities van de hals, dan is het prettig als daar de snaren niet te hoog liggen en je niet te veel kracht hoeft te zetten. Als de snaren bij de brug dan iets hoger liggen zal niet veel uitmaken in speelgemak in dit geval.
Wanneer je meer solo’s en of fingerpick speelt zal het speelgenot groter zijn wanneer de posities verderop de hals ook lager liggen.

Kan ik zelf mijn gitaar afstellen?

Zelfs de beste en mooiste (bas-)gitaar speelt niet lekker als die niet goed (jouw voorkeur) afgesteld is. Denk daarbij bijvoorbeeld aan afstelling van de hals, brug en topkam.
Dan krijg ik direct de vraag: “kan ik zelf mijn gitaar afstellen?”
Een gitaar afstellen is niet iets wat je zonder enige voorkennis kunt doen, maar het is niet onmogelijk. De afstelling van een gitaar is een combinatie van factoren:

  • Hals, is deze recht?
  • Fretten, zijn deze vlak en schoon?
  • Topkam
  • Brugzadel
  • Persoonlijke voorkeur, stijl van spelen

Technische feiten over gitaar afstellen

Niet in iedere gitaar zit een halspen (trussrod), vaak zit deze in een gitaar met stalen snaren (western of elektrische gitaar), bij uitzondering komt een trussrod ook in een Spaanse / klassieke gitaar met nylon snaren voor. Dit heeft te maken met het verschil in trekkracht van de snaren, nylon snaren hebben een trekkracht van ongeveer 35 kg en een gitaar met stalen snaren +/- 65 kg.

Met de halspen/trussrod is het mogelijk om de holling of bolling van de hals te beïnvloeden (dit werkt van ongeveer de 5e tot de 12e fret), maar niet om de actie van de snaren te verhogen of verlagen.

Actie van de gitaar is de afstand van de snaren tot het fretboard, hoe hoger de actie des te meer kracht moet je zetten om de snaar in te drukken en een zuivere toon te krijgen als je een akkoord of noot pakt

Voor alle afstelwerkzaamheden aan een gitaar is het wel belangrijk dat je kennis van zaken hebt, of dat je dit door een erkende specialist laat uitvoeren.

Bij aankoop van een nieuwe gitaar kan de afstelling worden aangepast op jouw wensen, bij de meeste vakwinkels is dit inbegrepen (bij HAEF worden alle nieuwe gitaren getest en afgesteld bij binnenkomst). Omdat wij de ervaring hebben dat een gitaar moet worden ingespeeld en een beginnende gitarist vaak nog geen goed beeld heeft, geven wij een gratis controle/afstelbeurt na 6 maanden bij de aankoop, deze service geldt ook bij onze occasions.

Gitaar afstellen - gereedschap

Benodigd gereedschap en materiaal voor een afstelbeurt: neksteun, staalwol 000, lange rij, pretrocker, fretvijl, lemon oil, topkamvijlen, gitaar snaren, eventueel topkam en brugzadel

Dit is wat jij moet weten

Zoals je leest is het afstellen van je gitaar een specialistisch werk wat je zelf niet zomaar even kunt doen. Ik wil Leon Hillebrand van Haef gitaaratelier enorm bedanken voor zijn bijdrage aan deze waardevolle blog. Wat jij tot slot moet weten is:

  • Vraag bij aankoop van een nieuwe gitaar met een waarde rond de 125 euro altijd om een gratis afstelbeurt na een paar maanden. Er is hier geen standaard voor, maar vragen staat vrij! PS. Laat dit wel op je aankoopnota noteren 😉
  • Bij aankoop van een tweedehands gitaar zijn naast klank en bespeelbaarheid een aantal zaken belangrijk. Zie je geen noemenswaardige beschadigingen, of scheuren in klankkast of fretboard? Is de halsnek recht en heel? Rammelen de snaren en zijn ze goed? Zitten de fretten goed vast en zijn ze glad, zowel bovenop als aan de zijkant van het fretboard? Tip: Als je deuken in de fretten ziet, dan kan je dit in de onderhandeling van je prijs meenemen!

    Kijk bij de hals ook of hij in de lengte niet gedraaid is, dit is een ernstig probleem en kostbaar om te repareren.

  • De kosten van een afstelbeurt verschillen een elektrische gitaar is qua afstellen meer werk dan een akoestische gitaar. Daarnaast is het zo dat de prijs ook beïnvloed kan worden, omdat er een nieuwe topkam of brugzadel nodig is. Als richtprijs voor een standaard afstelbeurt kan je tussen de 40 en 65 euro hanteren. Het vlakken van fretten is daarentegen een stuk duurder. Dit is dan de uitgebreidere afstelbeurt en kost tussen de 150 en 200 euro.

    Een afstelbeurt bij een gitaar van onder de 100 euro is eigenlijk overbodig, mits er een emotionele waarde aan de gitaar zit. Je kunt natuurlijk niet van een “lelijk eendje een prachtige zwaan” maken 🙂

  • Hoe vaak moet je je gitaar laten afstellen? Dit is uiteraard afhankelijk van het type speler wat je bent. Indien je dagelijks 4 uur gitaar speelt, zal je veel meer slijtage ondervinden dan als je af en toe speelt. Als vuistregel kun je hanteren: De hobby gitarist dient eens in de 2 a 3 jaar zijn gitaar te laten controleren. De fanatieke gitarist een keer per jaar. Dit alles om de optimale klank te behouden!

Mijn persoonlijke mening? Je gitaar afstellen is iets specialistisch en dit laat ik liever door de specialist doen. Het kost me wel wat, maar uiteindelijk krijg ik er veel voor terug en kan ik me focussen op waar ik goed in ben… gitaar spelen!

Deel je reactie alsjeblieft in het commentaarveld onderaan deze pagina.

Over de schrijver
Gitaar spelen is mijn passie! Ik ben een Volendammer en heb lang geleden les gehad van beide gitaristen van de 3JS. Naast gitarist ben ik ook echtgenoot en vader van 2 kids. De gitaar staat centraal in huize Snoek. Het is mijn missie om het leren gitaar spelen toegankelijker te maken voor iedereen in Nederland en België. Ik wil ook jou (via mijn online gitaarlessen) graag helpen met jouw gitaardroom ;-)
Arjan kant
Door

Arjan kant

op 07 Feb 2016

Tja eigenlijk nooit bij nagedacht maar t klinkt logisch, ik heb mijn gitaar 2de hands gekocht en heb hem al meer dan een jaar, toch maar eens een keertje laten checken. Bedankt voor de tip Koen en Leon.

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Geen dank Arjan :-)

Jack Daalder
Door

Jack Daalder

op 07 Feb 2016

Ik vind dit een leuk stuk en maakt je weer een hoop wijzer. Duidelijk stuk waar je wat mee kan.🎸🎶

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Hoi Jack, Leuk om dat te horen! Dat betekend... groeien :-) Gr, Koen

Annemieke
Door

Annemieke

op 07 Feb 2016

Ik heb het laatst laten doen en ook de actie iets laten verlagen. Echt heel fijn!

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Dank je wel voor het delen Annemieke ;-) Gr, Koen

Joke Hopman
Door

Joke Hopman

op 07 Feb 2016

Mijn Epiphone vorig jaar laten afstellen door een expert en mijn Yamaha zelf gedaan. Leuk maar spannend klusje.

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Hoi Joke, Dat is zeker een spannende klus :-) Dit zou ik zeker niet iedereen direct adviseren... Gr, Koen

Gerrit Jan Spijksma
Door

Gerrit Jan Spijksma

op 07 Feb 2016

Hoi Koen,Interessante blog. Nooit zo bij stil gestaan. Wel dat je de snaren zo nu en dan moet vervangenen en hals en frets schoon maakt. Een heldere uitleg. Nu nog een 'goedkope' gitaar. Goed genoeg om mee te beginnen, maar al druk aan het oriënteren op een volgende. Gebruikt, nieuw, maakt nu op zich niet meer uit dankzij je tips!👍

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Hoi Gerrit, Het is eigenlijk gewoon een gitaar apk ;) Fijn dat je er veel aan hebt. Houd me op de hoogte met je zoektocht naar een nieuwe gitaar! Gr, Koen

Gerrit Jan Spijksma
Door

Gerrit Jan Spijksma

op 07 Feb 2016

APK, dan wil ook een stickertje ;-) De volgende wordt in ieder geval een (semi) akoestische, western. Heb hier een elektrische staan maar dat is niet mijn ding....

Leon
Door

Leon

op 07 Feb 2016

Hoi Gerrit, Een nieuwe gitaar kan ik je ook bij helpen, ik heb bijvoorbeeld de Baton Rouge AR11S/d of de Baton Rouge L6 een prima gitaar voor beginner tot gevorderde met een prima prijs/kwaliteit verhouding, maar je mag ook altijd contact opnemen. Gr Leon

Jeroen de Waal
Door

Jeroen de Waal

op 07 Feb 2016

Is er ook een opleiding (workshop) voor om je eigen gitaar te kunnen afstellen , ik vind nogal veel geld , als ik zelf leer kan ik hoop kosten op besparen , moeilijk lijk me dat niet , maar wel een pressiesie werk , iets te ver en je heb het gekloot

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

He Jeroen, Ik laat de eer aan Leon met dit antwoord, maar denk het te weten ;-) Gr, Koen

Leon
Door

Leon

op 07 Feb 2016

Eenb workshop is altijd mogelijk, dit doe je overigens niet in één dag. In het najaar is het de bedoeling om deze bij HAEF te gaan organiseren. Kan je zolang niet wachten google eens op internet. :)

Marco
Door

Marco

op 16 May 2016

Jawel, oa in Assen is op zaterdagmiddag een workshop el. gitaarbouwen, lees in elkaar zetten van kant en klare onderdelen. Ook afstellen van je el/ac.gitaar wordt behandeld en kan je daarna zelf.

Antje Wietzes
Door

Antje Wietzes

op 07 Feb 2016

Een paar weken geleden heb ik een versterker gekocht, en had mijn gitaar meegenomen. De verkoper zei, dat de hals niet goed stond afgesteld. En heeft dat toen even voor mij gedaan. Het speelt nu een stuk makkelijker, en ga zeker over een jaar of 2 weer even langs om te kijken of de hals nog goed staat. Dit is dus een waarde volle onderwerp, bedankt Koen en Leon

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Hoi Antje, Leuk dat je je ervaring deelt :) Gr, Koen

Trea
Door

Trea

op 07 Feb 2016

Mijn gitaar klettert ook wat, maar dat doet hij meer wanneer ik een capo gebruik. Ik heb de snaren laatst zelf vervangen, het was al duister en ik zag ondanks onze verlichting niet meer goed wat ik deed. Een pin heb ik wellicht niet niet goed genoeg gedraaid zodat de gleuf iets na het midden wijst. Het kan zijn dat er daardoor een snaar niet goed is aangetrokken en er nog marge in zit wat wellicht tegen de onderkant kan kletteren. 'T is gissen, maar zou het anders ook niet weten. Of hij zou afgesteld moeten worden, maar zoals je aangeeft is dat wat zonde voor een budget gitaar. De mijne was 130,- en ik heb nog de wens om een semi akoestische te kopen. Denk dat ik mijn Fender CD60 maar zo laat en de volgende keer de snaren eens laat vervangen door een vakman. Verschil zullen we dan snel genoeg merken. Ik ben nu voornamelijk toch nog veel met slag bezig, deze Fender zal daarom mijn kampvuur gitaar blijven ;-)

Leon
Door

Leon

op 07 Feb 2016

Hoi Trea, jouw "probleem" lijkt zo op het eerste gezicht idd een gitaar die nader bekeken moet worden. Hals recht? Fretten gelijk? Afstelling te laag? (misschien ingesleten topkam of brugzadel?) Het lijkt me niet een erg groot probleem en met de juiste afstelling ga je nog heel veel plezier aan je CD-60 beleven. Voor een semi-akoestische wil ik je natuurlijk graag verder helpen ;)

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Dank voor de aanvulling Leon :-)

Trea
Door

Trea

op 26 Mar 2016

Heej, ik lees de reactie nu pas! Na de vorige keer dat ik mijn cd60 heb laten versnaren door een vakman, was ik in de eerste instantie wat sceptisch. Maar na een poosje kon ik toch wel verschil merken. Een ingesleten topkam of brugzadel lijkt mij niet mogelijk met een jonge gitaar van nog geen half jaar oud. Toch? Wat betreft die semi akoestische, die gaat er zeker komen, maar nu nog niet. Heb het idee even laten varen en aan het einde van het jaar ben ik alweer een stuk verder, weet ik ook beter wat ik wil en vind ik het ook weer acceptabel om "weer" een nieuwe gitaar aan te schaffen. De electrische staat er namelijk ook wat voor spek en bonen bij, dus eerst die maar weer eens erbij pakken.

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 01 Apr 2016

He Trea, Slijtage na 6 maanden lijkt mij ook haast onmogelijk, jij weet zelf of je heel veel hebt gespeeld of wellicht was de gitaar toch al vaker als showmodel (aanname) gebruikt...Wel fijn dat je verbetering na het afstellen hebt gemerkt! Ik vind het een goed besluit dat je het momenteel even doet met de gitaren die je hebt en dat je later kijkt voor een eventueel nieuwe gitaar. (Y) Gr, Koen

Peter Hoetjes
Door

Peter Hoetjes

op 07 Feb 2016

Waardevolle blog! Bedankt Léon en Koen!

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Geen dank Peter. Gr, Koen en Leon :-)

Roel
Door

Roel

op 20 Mar 2017

Hallo Koen, Wat is een goede startwaarde van de actie van een acoustische gitaar? Daarna kan ik kijken of ik dit hoger of lager wil. Vr. Groet Roel

Leon
Door

Leon

op 07 Feb 2016

Super leuk al jullie reacties, ik ben verrast dat dit onderwerp bij zoveel mensen speelt en ga de komende maanden dan ook een workshop uitwerken die ik na de zomer bij HAEF wil gaan organiseren. Ik houd jullie op de hoogte. Nogmaals dank voor jullie positieve reacties!

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 07 Feb 2016

Hoi Leon, Misschien iets samen organiseren :-) Gr, Koen

Leon
Door

Leon

op 08 Feb 2016

Altijd leuk Koen, laten we daar eens over brainstormen.

Tom Roelofs
Door

Tom Roelofs

op 08 Feb 2016

Super interessant onderwerp helemaal voor de techneuten onder ons Ik heb hier een een EVH Wolfhang rechtshandig en een Vantage 113T linkshandig staan op de Vantage moet ik zelf leren spelen via Koen Maar een apk op de gitaren zou geen kwaad kunnen maat wel dat zelf graag leren en doen Dus hou mij graag op de hoogte wanneer de workshop is en wat het kost om hem te volgen Gr Tom

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 13 Feb 2016

Hoi Tom, Leuke reactie enne... Leon, dat moet je zeker doen :-) Gr, Koen

Lucas
Door

Lucas

op 11 Feb 2016

Had al een tijdje het gevoel dat "er iets niet helemaal goed staat" omdat ik inderdaad de lage E geregeld hoor "kletteren" en nu door deze blog wordt het opeens mooi uitgelicht!, ga inderdaad eens op internet op zoek. Er zat trouwens aardig wat gereedschap bij mijn Ibanez AW65LECE en ik ga zeker de workshop bezoeken om hier meer over te leren. Hartelijk dank Leon en Koen voor deze verhelderende blog!

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 13 Feb 2016

Hoi Lucas, Geen enkele dank. Meten is weten, haha :-) Gr, Koen

Roy Rongen
Door

Roy Rongen

op 16 Feb 2016

Koen, dank dat je me de link hebt doorgestuurd voor het afstellen van de gitaar. Ik laat mijn gitaar leraar er eens naar kijken en indien nodig ga ik even terug naar de winkel. Heb nog een onderhoudsbeurt tegoed dus dat gaat goed komen. Groeten Roy.

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 18 Feb 2016

Hoi Roy, Geen dank, blij dat Leon en ik je hebben kunnen helpen! Gr, Koen

Elize
Door

Elize

op 12 Mar 2017

Ik heb een gitaar waarvan ik de lage e snaar maar niet zuiver krijg, weet u misschien waar dat aan kan liggen? heeft dat met afstelling te maken? Als ik hem stem geeft mijn apparaatje aan dat hij goed is, maar hij blijft niet helemaal lekker in het gehoord liggen...

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 17 Mar 2017

Hoi Elize, Hoe lang zitten de snaren er al om? Wellicht zijn ze aan vervanging toe... Indien dit niet het geval is en je zeker weet dat de E-snaar goed gestemd is, lijkt het inderdaad op een afstellingsprobleem.Houd me op de hoogte! Gr, Koen

Hans Klein
Door

Hans Klein

op 15 Nov 2017

Hoi Leon, Wanneer je een gitaar wil langs brengen voor een check en eventuele set up gaat dit neem ik aan op afspraak? En kun je hier op wachten? Heb namelijk maar een gitaar en die wil je geen dag missen :-) Gr. Hans

Koen Snoek
Door

Koen Snoek

op 18 Nov 2017

Hoi Hans, Ik breng je wel even in contact met Leon. Gr, Koen

Reactie plaatsen

Meer artikelen over gitaar spelen?